จากหนังสือพิมพ์ข่าวสด ฉบับวันจันทร์ที่ 22 กรกฎาคม 2556
รายงานพิเศษ
ในขณะที่ร่าง พ.ร.บ.นิรโทษกรรม ฉบับที่นายวรชัย เมหะ ส.ส.สมุทรปราการ พรรคเพื่อไทยเป็นหัวหอกจ่อเข้าสู่การพิจารณาของสภาในช่วงเปิดสมัยประชุมเดือน ส.ค. นี้แล้ว
ญาติผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์สลายการชุมนุมเมื่อเดือนเม.ย.-พ.ค.2553 นำโดยนางพะเยาว์ อัคอาด และนายพันธ์ศักดิ์ ศรีเทพ ก็นำเสนอร่างพ.ร.บ.นิรโทษกรรมฉบับประชาชน หรือฉบับเหยื่อ 99 ศพ
เพราะเห็นว่าร่างกฎหมายนิรโทษฯ ที่มีการเสนอขึ้นมาหลายฉบับก่อนหน้านี้ ล้วนมีเจตนาเพื่อนิรโทษกรรมแบบเหมายกเข่ง ไม่ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมาย และญาติเหยื่อในเหตุการณ์รุนแรงไม่ได้มีส่วนร่วม
อีกทั้งไม่มั่นใจการผลักดันร่างกฏหมายนิรโทษฯ ที่เสนอไปก่อนหน้าจะสำเร็จ และมีผลบังคับใช้ได้เมื่อไร
เนื้อหาของร่างฉบับญาติเหยื่อ 99 ศพที่แตกต่างจากร่างของนายวรชัย คือไม่นิรโทษให้กับเจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติหน้าที่เกินกว่าเหตุ
แต่พลันที่แถลงเปิดร่างดังกล่าว ก็มีเสียงท้วงติงอย่างห่วงใยจากคนกันเอง ทั้งจากแกนนำแนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ หรือ นปช. จาก ส.ส.เพื่อไทย
เพราะเห็นว่าร่างพ.ร.บ.นิรโทษฯ ฉบับญาติเหยื่อ 99 ศพ ยังมีจุดบอด อาจทำให้ฝ่ายมวลชนเสียเปรียบและไม่ได้รับความช่วยเหลือ
แต่อาจกลายเป็นการช่วยเหลือฝ่ายตรงข้ามโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์
ส่วนประเด็นไม่นิรโทษฯ ให้เจ้าหน้าที่ทหารและเจ้าหน้าที่รัฐที่ทำเกินกว่าเหตุ ก็เป็นการเพิ่มเงื่อนไขที่จะทำให้การเดินหน้าเรื่องนิรโทษฯ ทำได้ยากลำบากมากขึ้น
และการเสนอร่างนิรโทษฯ หลายฉบับเข้าสภา อาจเป็นการเพิ่มขั้นตอน ทำให้การพิจารณาล่าช้าไปอีก
มีความเห็นจากภาคประชาชนและนักวิชาการที่ร่วมเคลื่อนไหวต่อความเห็นที่แตกต่างข้างต้น ดังนี้
สมบัติ บุญงามอนงค์
บ.ก.ลายจุด
ในแง่เวลาของกระบวนการเสนอกฎหมาย ร่างพ.ร.บ.นิรโทษกรรมของญาติเหยื่อที่เสียชีวิตจากเหตุการณ์ปี 2553 ต้องใช้เวลารวบรวมและตรวจสอบรายชื่อ ทำให้ไม่สามารถพิจารณาได้ทันในการประชุมรัฐสภาสมัยนี้
ส่วนร่างนิรโทษกรรมของนายวรชัย นั้นได้รับการบรรจุเพื่อพิจารณาในการประชุมรัฐสภาในสมัยนี้แล้ว
สำหรับเรื่องเนื้อหา ร่างพ.ร.พ.นิรโทษกรรมของญาติเหยื่อ จะทำให้การช่วยเหลือคนเสื้อแดงทำได้แคบลง หรือช่วยเหลือคนเสื้อแดงที่เป็นนักโทษทางการเมืองหรือผู้ต้องโทษคดีอาญาได้น้อยลง
แต่ร่างนิรโทษกรรมของนายวรชัย สามารถช่วยคนที่ต้องคดีทางการเมืองได้มากกว่า ไม่ว่าจะเป็นคนเสื้อเหลืองหรือคนเสื้อแดง ทำให้พวกเขาหลุดพ้นข้อหาและคดีทางการเมือง
อีกทั้งร่างของนายวรชัยไม่ได้สร้างความเสียหายกับใครมาก เห็นควรว่าต้องยอมให้ผ่านไป ทั้งยังจะช่วยลดความวุ่นวายลงได้มาก เพราะคนที่จะได้รับโทษคือผู้มีอำนาจสั่งการ
ที่สำคัญร่างดังกล่าวสอดคล้องกับความเป็นจริงในการช่วยเหลือนักโทษทางการเมืองมากกว่า
ยอมรับว่าสับสนกับกระบวนการคนเสื้อแดง เนื่องจากที่ผานมามีการต่อต้านร่างพ.ร.บงปรองดองของร.ต.อ.เฉลิม อยู่บำรุงมาแล้ว และคิดว่าหลังจากนั้นคงเดินหน้าในการนิรโทษกรรมได้เต็มที่
แต่เมื่อมีการเสนอร่างนิรโทษกรรมของญาติเหยื่อขึ้นอีก ก็ต้องนำกลับมาถกเถียงและขบคิดเพิ่มกันอีกครั้งว่าจะดำเนินการเรื่องนี้อย่างไร
แต่เชื่อว่าเรื่องดังกล่าวคงไม่ทำให้กระบวนการคนเสื้อแดงแตกแยกกัน คงถกเถียงกันในแง่ของเหตุผลมากกว่า รายละเอียดในร่างนิรโทษกรรมของญาติเหยื่อ อาจนำไปอภิปรายถกเถียงกันได้ในชั้นกรรมาธิการที่ตั้งขึ้นมาเพื่อพิจารณาเรื่องนี้
อยากให้ช่วยนิรโทษฯ คนที่ได้รับโทษจากคดีทางการเมือง ทั้งการบุกยึดสนามบิน การบุกสถานีโทรทัศน์เอ็นบีที หรือจะเป็นการเผาศาลากลาง เนื่องจากการกระทำดังกล่าวเป็นการกระทำที่มาจากหตุผลทางการเมืองและถูกปลุกปั่นจากแกนนำ เชื่อว่าการให้อภัยจะทำให้เรื่องดังกล่าวจบลงไปได้
สุดสงวน สุธีสร
สังคมสงเคราะห์ศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์
ร่างพ.ร.บ.นิรโทษกรรมฉบับนายวรชัย ดูแล้วมีความเหมาะสมที่สุดในการช่วยเหลือประชาชนที่เป็นเหยื่อนทางการเมือง
เนื่องจากพ.ร.บ.นิรโทษกรรมฉบับประชาชนเพิ่มบทบัญญัติว่า ยกเว้นการนิรโทษกรรมแก่เจ้าหน้าที่ทหารที่ปฏิบัติหน้าที่เกินกว่าเหตุ ซึ่งการปฏิบัติหน้าที่ของทหารได้รับความชอบธรรมจาก พ.ร.บ.ความมั่นคง ซึ่งต้องทำตามสายบังคับบัญชา
เพราะฉะนั้นปัญหาที่ต้องแก้ คือ กองทัพเองต้องออกกฎหมายว่าผู้ใต้บังคับบัญชามีสิทธิ์ปฏิเสธไม่ปฏิบัติตามหน้าที่หากคำสั่งนั้นทำเกินกว่าเหตุ จึงจะเป็นการแก้ปัญหาที่ดับไปแต่ต้นลม
ส่วนเรื่องสำคัญที่ปรากฎอยู่ในพ.ร.บ.นิรโทษกรรมฉบับภาคประชาชน กรณียกเว้นการนิรโทษกรรมกับคนที่ใช้อาวุธประทุษร้ายคนอื่น จึงเป็นที่สงสัยว่ากรณีนี้นอกจากทหารแล้วใครเป็นผู้ใช้อาวุธประทษร้ายผู้อื่น
อาจครอบคลุมและตีความได้ว่า ร่างดังกล่าวกำลังพูดถึง "ชายชุดดำ" หรือไม่ แต่ในฐานะที่เป็นผู้ชุมนุมโดยตรง ขอยืนยันว่าตั้งแต่เริ่มการชุมนุมจนถึงวันสลายการขุมนุมไม่พบว่ามีชายชุดดำอยู่ในที่ชุมนุมเลย
แม้แต่การเสียชีวิตของเหยื่อจากการสลายการชุมนุม กรมสอบสวนคดีพิเศษ (ดีเอสไอ) หรือศาล การไต่สวนคดีก็ชี้ชัดว่าเป็นฝีมือของเจ้าหน้าที่ หรือกระสุนของเจ้าหน้าที่ที่ทำให้ประชาชนเสียชีวิต ในสำนวนก็ไม่ได้ระบุถึง ชายชุดดำ
เจตนาของร่างดังกล่าวจึงเป็นที่น่าสงสัย เพราะจะไปเพิ่มน้ำหนักคำพูดของนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ และนายสุเทพ เทือกสุบรรณ รวมทั้งเจ้าหน้าที่ทหารว่าคนก่อเหตุรุนแรงคือชายชุดดำ อาจเป็นคนสั่งการตัวจริงพ้นผิดได้
ร่างยังระบุถึงบุคคลอื่นที่ใช้อาวุธ ก็จะทำให้สังคมเกิดความสงสัยได้
ข้อสังเกตอีกส่วนหนึ่ง คือขณะนี้พ.ร.บ.นิรโทษกรรม ฉบับนายวรชัยใกล้จะเข้าที่ประชุมสภา แต่กลุ่มญาติผู้เสียชีวิตกลับร่างพ.ร.บ.ดังกล่าวในเวลานี้ ก็อาจส่งผลให้ฉบับนายวรชัยล่าช้ามากขึ้นไปอีก
ท้ายที่สุดแล้วอาจมีการเสนอให้นำทั้ง 2 ร่างมารวมกัน ซึ่งจะยิ่งส่งผลเสียต่อนักโทษการเมืองทุกคน