23 มกราคม 2556
สำนักงานคณะผู้แทนสหภาพยุโรปประจำประเทศไทยและคณะเอกอัครราชทูตประเทศสมาชิกสหภาพยุโรปประจำประเทศไทยมีมติร่วมกันออกแถลงการณ์ดังต่อไปนี้
"คณะผู้แทนสหภาพยุโรปฯมีความเป็นห่วงต่อคำพิพากษาของศาลในการตัดสินจำคุกนายสมยศ พฤกษาเกษมสุข เป็นเวลา 10 ปี โดยมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112
คำพิพากษาดังกล่าวมีผลอย่างมากต่อสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและต่อเสรีภาพของสื่อมวลชน ในขณะเดียวกันคำตัดสินดังกล่าวยังส่งผลกระทบต่อภาพลักษณ์ของประเทศไทยในฐานะที่เป็นสังคมแห่งเสรีภาพและประชาธิปไตย ทางสหภาพยุโรปขอเรียกร้องให้ทางการไทยกำหนดข้อจำกัดต่อสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานของประชาชนด้วยมาตรการที่เหมาะสม และสอดคล้องกับการรักษาไว้ซึ่งหลักสิทธิมนุษยชนสากล"
ด้าน แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ออกแถลงการณ์ระบุว่า การลงโทษจำคุกเป็นเวลา 10 ปีต่อผู้พิทักษ์สิทธิมนุษยชนซึ่งเป็นผู้ตีพิมพ์บทความสองชิ้น ที่ถูกกล่าวหาว่าหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ เป็นการก้าวถอยหลังขั้นร้ายแรงของเสรีภาพในการแสดงออกในประเทศไทย
อิสเบล อาร์ราดอน (Isabelle Arradon) รองผู้อำนวยการภาคพื้นเอเชียแปซิฟิก แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ระบุว่า"เป็นคำตัดสินแบบถอยหลังเข้าคลอง ศาลตัดสินว่านายสมยศมีความผิดเพียงเพราะใช้สิทธิที่จะมีเสรีภาพในการแสดงออกอย่างสงบ ทางการควรจะปล่อยตัวเขาโดยทันที"
"เราเรียกร้องให้ทางการปล่อยตัวนายสมยศและนักโทษทางความคิดทุกคนโดยไม่มีเงื่อนไข และทางการต้องจ่ายค่าชดเชยให้นายสมยศสำหรับการคุมขังในระหว่างรอการไต่สวน"
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ทางการไทยได้เพิ่มการใช้กฎหมายต่างๆ รวมทั้งกฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ เพื่อปราบปรามเสียงที่เห็นต่าง และคุมขังนักโทษทางความคิด ดังนั้นควรมีการพักการใช้กฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพโดยทันที และให้มีการแก้ไขกฎหมายเพื่อให้สอดคล้องกับพันธกรณีระหว่างประเทศด้านสิทธิมนุษยชนของไทย
โดยตามกฎหมายฉบับนี้ การแสดงความเห็นหรือการกระทำใด ๆ ที่มีลักษณะที่"หมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์" ต้องระวางโทษจำคุกสูงสุด 15 ปีสำหรับแต่ละกระทง ถือเป็นกฎหมายที่ละเมิดสิทธิที่จะมีเสรีภาพในการแสดงออก ซึ่งได้รับการคุ้มครองตามกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights-ICCPR) และไทยให้สัตยาบันรับรองกติกาดังกล่าวตั้งแต่ปี 2539
ขณะที่กลุ่มโครงการรณรงค์เพื่อเสื้อผ้าที่สะอาดปลอดการกดขี่ หรือ Clean Cloth Campaign (CCC) ร่วมกับโครงการรณรงค์ปล่อยตัวสมยศ Free Somyot Campaign และโครงการรณรงค์เพื่อแรงงานไทย Thai Labour Campaign (TLC) ออกแถลงการณ์ประณามคำตัดสินกรณี สมยศ พฤกษาเกษมสุข พร้อมระบุว่า คำตัดสินวันนี้ทำให้เกิดความเสียหายร้ายแรงต่อหลักนิติธรรมของประเทศไทยและจะทำให้เกิดการเซ็นเซอร์ตัวเองในอนาคต
คำตัดสินดังกล่าวได้ละเมิดต่อกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ โดยเฉพาะอย่างกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (ICCPR) ที่ไทยได้ให้สัตยาบันไว้ ปัจจุบันประเทศไทยลงสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกไม่ถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ขอให้พึงระลึกว่ากฎบัตรสหประชาชาติได้ระบุให้ที่ประชุมสมัชชาใหญ่ พิจารณาคุณสมบัติของผู้สมัครในการธำรงรักษาความสงบและความมั่นคงระหว่างประเทศ รวมถึงเคารพสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้นพื้นฐาน
หากประเทศไทยยอมรับพันธกรณีทางกฎหมายระหว่างประเทศในการเคารพและคุ้มครองสิทธิขั้นพื้นฐาน คำตัดสินที่ไม่เป็นธรรมต่อสมยศจะต้องถูกยกเลิกในชั้นอุทธรณ์ นอกจากนี้ ในชั้นอุทธรณ์ สมยศควรได้รับสิทธิตามรัฐธรรมนูญในการปล่อยตัวชั่วคราว เพื่อที่เขาจะได้พบกับครอบครัว เข้ารับการรักษาพยาบาล และเตรียมการต่อสู้คดีได้อย่างเพียงพอด้วย
"มีนักโทษการเมืองหนึ่งคนก็ถือว่ามากเกินไปแล้ว" แถลงการณ์ระบุและเรียกร้องต่อประเทศไทย ให้ปล่อยตัวสมยศ และผู้ถูกคุมขังคนอื่นๆ ในคดีการเมือง รวมถึงยุติการคุกคามต่อพวกเขาทุกรูปแบบด้วย
ส่วน แบรด อดัมส์ ผู้อำนวยการแผนกเอเชีย องค์การฮิวแมนไรท์วอทช์ กล่าวว่า ศาลดูเหมือนจะรับบทบาทของหัวหน้าผู้พิทักษ์สถาบันกษัตริย์ด้วยการทำลายสิทธิและเสรีภาพในการแสดงออก และคำสั่งศาลดูจะเกี่ยวข้องกับการที่สมยศสนับสนุนการแก้ไขกฎหมายอาญา มาตรา 112 อย่างแข็งขัน มากกว่าจะเกี่ยวกับอันตรายใดๆ ต่อสถาบันฯ
ตำรวจ อัยการ ศาล และเจ้าหน้าที่รัฐมักไม่กล้าปฏิเสธการรับฟ้องคดีลักษณะนี้ เนื่องจากกลัวข้อครหาว่าไม่จงรักภักดีต่อสถาบัน ฮิวแมนไรท์วอทช์ได้เรียกร้องมาอย่างยาวนานให้รัฐบาลไทยแก้ไขกฎหมายมาตรานี้ไม่ให้ปัจเจกบุคคลสามารถฟ้องคดีได้ เนื่องจากไม่มีปัจเจกคนใดได้รับอันตราย โดยที่ผ่านมาบุคคลหรือกลุ่มบุคคลมักใช้มาตรานี้ในการเล่นงานทางการเมือง
"ธรรมชาติทางการเมืองของการดำเนินคดี เห็นได้จากวิธีที่สมยศถูกกระทำโดยถูกควบคุมตัวมากว่า 20 เดือน" อดัมส์ กล่าวและว่า คำตัดสินและโทษของสมยศควรถูกพิจารณาในฐานะสัญญาณว่าความแตกแยกทางการเมืองที่ร้าวลึกของไทยนั้นยากจะเยียวยา
